A contribución de Ramón Piñeiro á defensa e ilustración da lingua galega
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
DOI:
https://doi.org/10.32766/brag.376.488Keywords:
Ramón Piñeiro, Koldo Mitxelena, linguistic repression, Galaxia, “Battle of Montevideo”, Real Academia Galega, Manuel Rodrigues Lapa, linguistic normalizationAbstract
The purpose of this paper is to offer a review of the contributions of Ramón Piñeiro to the protection and promotion of the Galician language, from the early years of his membership of the Partido Galeguista during the Second Spanish Republic, up to the time when he was involved at the Galician Parliament in the making of the Lei de Normalización Lingüística of 1983. The present paper will try to put his contributions in its historical context, and especially within the context of the so-called “Generation Galaxia”, a group which in a way he headed as a kind of primus inter pares. After the Spanish Civil War he had a crucial role as promoter of the Galician language, especially since the creation of the Editorial Galaxia in 1950. His work include translations (Cancioeiro da poesía céltiga, 1950; Da esencia da verdade, 1952), short essays (collected in his book Olladas no futuro, 1974), anti-Francoist activities (the denunciation before the UNESCO in 1954 of the persecution of Galician language by the Franco regime), his collaboration in the codification of the Galician language at the Real Academia Galega (the Normas of 1970/71; “Carta a M. Rodrigues Lapa”, 1973), the promotion of Galician language and literature through the Editorial Galaxia and the review Grial (1963-1989), and sociolinguistic writings (A lingoaxe i as língoas, 1967). To sum up, we shall show that the ideas and proposals of Ramón Piñeiro, his activities and initiatives, and his orientations and analyses, were vital to the developing of Galician language during the second part of the twentieth century.
Downloads
References
Bibliografía primaria. Textos de Piñeiro
Piñeiro, Ramón e Celestino Fernández de la Vega (1952): Cancioeiro da poesía céltiga. Santiago de Compostela: Bibliófilos Gallegos.
Piñeiro, Ramón (1952): “A língua, sangue do espírito”, en Piñeiro 1974: 33-37.
Piñeiro, Ramón (1954): Denuncia diante a Unesco da perseguizón do idioma galego pol-o Estado Hespañol. Buenos Aires: Centro Coruñés / Centro Orensano / Centro Pontevedrés / Centro Betanzos / Centro Corcubión / Irmandade Galega. Edición facsímile en Alonso Montero 2003.
Piñeiro, Ramón (1956): “A defensa do idioma, vencello espiritoal de tódolos galegos”, en Piñeiro 1974: 95-104.
Piñeiro, Ramón (1962a): “Informe de Ramón Piñeiro á Real Academia Galega”, Boletín da Real Academia Galega 370, 7-17. Edición e comentarios de Antón Santamarina Fernández.
Piñeiro, Ramón (1962b): “A Língoa Galega na Nosa Universidade”, en Casa Galicia. Unidad Gallega. Memoria 1962. New York: [s.n.], [s.p.].
Piñeiro, Ramón (1966): “Galicia nos estudos luso-brasileiros”, en Piñeiro 1974: 184-188.
Piñeiro, Ramón (1967): A linguaxe e as linguas. Vigo: Galaxia, 2008.
Piñeiro, Ramón (1970): “Carta de Santiago de Compostela. O problema da língoa”, Colóquio 59, 66.
Piñeiro, Ramón (1970a): “A lingua galega na escola”, Grial 28, 237-242.
(1970b): “Unha nova revolución na nosa língua”, en Piñeiro 1974: 238-239.
Piñeiro, Ramón (1971): “Carta de Santiago de Compostela. Evolución do problema da lingua”, Colóquio/Letras 2, 78-80.
Piñeiro, Ramón (1972a): “Carta de Santiago de Compostela. A expansión crecente da lingua galega” [1971], Colóquio/Letras 8, 75-78.
Piñeiro, Ramón (1972b): “O menosprecio social da língua”, en Piñeiro 1974: 258-260.
Piñeiro, Ramón (1973): “Carta a don Manuel Rodrigues Lapa”, en Piñeiro 1974: 261-279.
Piñeiro, Ramón (1974): Olladas no futuro. Vigo: Galaxia (2ª ed. 2007).
Piñeiro, Ramón (1976): “Ramón Piñeiro. Ponderada e insobornable pasión por Galicia”, en Xavier Costa Clavell, Perfil conflictivo de Galicia. Barcelona: Galba Edicións, 198-211.
Piñeiro, Ramón (1983): “Preámbulo”, en Lei de Normalización Lingüística. Santiago de Compostela: Parlamento de Galicia, 7-8.
Piñeiro, Ramón (1989): “Heidegger na cultura galega”, Grial 103, 384-389.
Piñeiro, Ramón (2000): Un epistolario de Ramón Piñeiro. Vigo: Galaxia. Edición de Francisco Fernández del Riego.
Piñeiro, Ramón (2002): Da miña acordanza. Vigo: Galaxia.
Piñeiro, Ramón (2004): Cartas de Ramón Piñeiro a Ricardo Carballo Calero. Cadernos Ramón Piñeiro V. Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Edición de Luís Alonso Girgado, María Cuquejo Enríquez e Carmen Fariña Miranda.
Piñeiro, Ramón (2006): “Cartas de Ramón Piñeiro a Basilio Losada, 1970-71. Sobre a normativa da lingua, a creación do ILG e a Academia”, Grial 171, 56-69.
Piñeiro, Ramón (2013): “Correspondencia cruzada entre Ramón Piñeiro e Manuel Rodrigues Lapa, 1972-1973”, Grial 197, 74-77.
Bibliografía secundaria. Estudos
Alonso Montero, Xesús (1973): Informe dramático sobre la lengua gallega. Madrid: Akal.
Alonso Montero, Xesús (2003): A batalla de Montevideo. Os agravios lingüísticos denunciados na UNESCO en 1954. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
Alonso Montero, Xesús (2009): Ramón Piñeiro ou a reinvención da cultura galega. Vigo: Galaxia.
Alonso Pintos, Serafín (2002): Para unha historia do estándar galego. As propostas do período 1966-1980. Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia.
Alonso Montero, Xesús (2006): O proceso de codificación do galego moderno (1950-1980). [A Coruña]: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
Álvarez Blanco, Rosario ( 2011): “A gramática galega no século XX: o contributo de Carvalho Calero”, en Carlos Caetano Biscainho Fernandes e Xosé Manuel Sánchez Rei (eds.), Ricardo Carvalho Calero: ciencia, literatura e nación. A Coruña: Universidade, 13-29.
Carballo Calero, Ricardo (2006): Epistolario a Fernández del Riego. Vigo: Galaxia.
Fernández del Riego, Francisco (1996): A Xeración Galaxia. Vigo: Galaxia.
Fernández Rei, Francisco (1991): “O Instituto da Lingua Galega, contribución á investigación e á normalización do galego”, en Mercedes Brea e Francisco Fernández Rei (eds.), Homenaxe ó profesor Constantino García. Santiago de Compostela: Universidade. Vol. I, 15-46.
Fernández Rei, Francisco (2008): “A creación do Instituto da Lingua Galega en 1971 e o desencontro normativo coa Academia”, en Xosé L. Axeitos, Emilio Grandío Seoane e Ramón Villares (eds.), A Patria enteira: homenaxe a Xosé Ramón Barreiro Fernández. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Universidade, 985-1009.
Freixeiro Mato, Xosé Ramón (1994): Sebastián Martínez Risco na cultura galega. Santiago de Compostela: Edicións Laiovento.
Garvin, Paul L. e Madeleine Mathiot (1968): “The urbanization of the Guarani language: a problem in language and culture”, en Joshua A. Fishman (ed.), Readings in the sociology of language. The Hague: Mouton, 565-573.
Ibarzabal, Eugenio (1977): Koldo Mitxelena. San Sebastián: Erein.
Joseph, John Earl (1987): Eloquence and power. The rise of language standards and standard languages. London: Frances Pinter.
Lapa, Manuel Rodrigues (1972): “A recuperação literária do galego”, Colóquio/Letras 13, 5-14. Reproducido en Grial 41 (1973), 278-287.
Lorenzo, Ramón (1991): “Filólogo de vocación”, en Homenaxe a Ramón Piñeiro. A Coruña: Fundación Caixa Galicia, 127-41.
Méndez Ferrín, Xosé Luís (1968): “Unidade lingüística galega”, en Xesús Alonso Montero (ed.), O porvir da lingua galega. Lugo: Círculo de las Artes / Instituto de Estudios de Lugo, 13-18.
Monteagudo, Henrique (2003): “Sobre a norma léxica do galego culto: da prosa ficcional de Nós ao ensaio de Galaxia”, en María Álvarez de la Granja e Ernesto González Seoane (eds.), A estandarización do léxico. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, 197-253.
Monteagudo, Henrique (2007): “Limiar”, en Ramón Piñeiro, A linguaxe e as linguas. Vigo: Galaxia, 9-46.
Monteagudo, Henrique (2008): “Ramón Piñeiro, a Editorial Galaxia e a Real Academia Galega (1950-1962). Estratexias de resistencia idiomática fronte ao franquismo”, Grial 177, 98-111.
Monteagudo, Henrique (2010): “A Fundación e Biblioteca Penzol e a Filoloxía Galega”, en María D. Cabrera e Henrique Monteagudo (eds.), Fermín Penzol. Unha obra para un país. Vigo: Galaxia / Fundación Penzol, 71-80.
Santamarina, Antón (1991): “Piñeiro e a lingüística”, en Homenaxe a Ramón Piñeiro. A Coruña: Fundación Caixa Galicia, 143-48.
Santamarina, Antón (1998): A linguaxe e as linguas. Ramón Piñeiro revisitado ós 30 anos do seu ingreso na Real Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega.
Villanueva Gesteira, María Dolores (2010): A lingua galega entre 1963 e 1975. Situación social e discursos dende o galeguismo. Pontevedra: Deputación Provincial.
